‘सरकारले दिनुपर्ने सेवा रेडक्रसले दिइरहेको छ’
 |
|
लिलाराम सुवेदी
संयोजक, सुर्खेत आँखा
अस्पताल सञ्चालक समिति
|
नेपाल रेडक्रस सोसाइटी जिल्ला शाखा सुर्खेतले सञ्चालन गरेको सुर्खेत आँखा अस्पताल सञ्चालक समितिका संयोजक हुन् लिलाराम सुवेदी । रेडक्रस जिल्ला शाखा सुर्खेतको तीन कार्यकाल मन्त्री र तीन कार्यकाल सभापति पदमा रहेर काम गरिसकेका उनी सुर्खेतमा आँखा अस्पताल स्थापनाका लागि सुरुदेखि नै सक्रिय अभियन्ता पनि हुन् । अहिले उनी आँखा अस्पताललाई थप व्यवस्थित र सुविधा सम्पन्न बनाउन लागिपरेका छन् । प्रस्तुत छ, यसै सन्दर्भमा रहेर सुवेदीसँग गरिएको कुराकानी ः
सुर्खेतमा आँखा अस्पताल सञ्चालनको सोच कसरी आयो ?
- सरकारले स्वास्थ्यका क्षेत्रमा लगानी गर्दै आएको छ । गाविसतहसम्म विभिन्न तहका स्वास्थ्य संस्थाहरू स्थापना भइ सञ्चालनमा छन् । तर आँखाको समस्यामाथि भने सरकार गम्भीर भएको पाइएन । जिल्ला तथा क्षेत्रीय अस्पतालहरूमा अन्य रोगका विशेषज्ञ चिकित्सकहरू भेटिन्छन् तर आँखाको भेटिदैनन् । मुलुकमै पनि अँखा अस्पतालहरूको संख्या निकै न्यून छ तर आँखाका बिरामीहरूको संख्या भने अत्याधिक छ । रेडक्रसमार्फत् विभिन्न समयमा विभिन्न स्थानहरूमा आँखा जाँच शिविर सञ्चालन गर्दा यस क्षेत्रमा आँखामा समस्या बोकेर बाँचिरहेका धेरै नागरिकहरू भेट्यौं । त्यसपछि रेडक्रसका साथीहरूबीच जिल्लामै आँखा अस्पताल स्थापना गरेर सञ्चालन गर्नेबारे छलफल भयो । छलफल त विगत धेरै वर्षअघिदेखि भएको हो तर हामीले वि.सं. २०४६ सालदेखि भने काम नै सुरु ग¥यौं । सुरुवातमा सानो आँखा उपचार केन्द्रको रूपमा सुरुवात गरेका थियौं । त्यसलाई विस्तार गर्दै अस्पताल बनाएका छौं ।
अस्पतालबाट कस्ता सेवाहरू प्रवाह भइरहेको छ ?
- विगतमा हामीले समय–समयमा शिविर आयोजना गर्ने र बाहिरबाट चिकित्सकहरू ल्याएर आँखा जाँच गर्नुका साथै उपचार गर्ने गर्दै आएका थियौं । तर विगत डेढ वर्षदेखि भने हामीले यहींबाट आँखाको जाँच मात्र होइन शल्यक्रिया पनि गर्ने सेवा प्रदान गर्दै आएका छौं । आँखा सम्बन्धी सम्पूर्ण जाँचका साथै शल्यक्रिया र औषधि वितरण यहाँबाट भइरहेको छ, त्यो पनि एकदमै सर्वसुलभ छ । यसका साथ–साथै सामाजिक उत्तरदायित्व अन्तर्गत समय समयमा विभिन्न स्थानहरूमा निःशुल्क आँखा जाँच तथा औषधि वितरण शिविरहरू पनि सञ्चालन गरिरहेका छौं ।
यहाँबाट कुन–कुन क्षेत्रका नागरिकहरू लाभान्वित भएका छन् ?
- सुर्खेतमा अस्पताल हुँदा यहाँका नागरिक बढी लाभान्वित हुने नै भए । यसका साथै मध्य तथा सुदूरपश्चिमका अन्य जिल्लाका नागरिकहरूले पनि अस्पतालमा आएर सेवा लिइरहेका छन् । दैलेख, जाजरकोटदेखि कर्णाली अञ्चलका सबै जिल्ला र सुदूरपश्चिम विकास क्षेत्रका पनि अछाम, डोटी लगायतका केही जिल्लाबाट बिरामीहरू उपचारका लागि आउने गरेका छन् । विशेष गरी विकट र दुर्गम क्षेत्रका नागरिकहरू लाभान्वित भएका छन् । आँखामा समस्या देखिँदा अब काठमाडौं नै जानुपर्ने बाध्यताको अन्त्य भएको छ । दैनिक डेढसयभन्दा बढी बिरामीले सेवा लिइरहेका छन् ।
अहिले अस्पतालको सुविधा सम्पन्न भवन बनेको छ, स्रोत कसरी जुटाउनुभयो ?
- यसको भवन निर्माणका लागि स्वीस रेडक्रसले आर्थिक सहयोग गरेको छ । त्यसबाहेक जति पनि स्रोतको आवश्यक पर्छ त्यो आन्तरिक रूपमै जुटाएका हौं । आँखाका विभिन्न रोगहरूको शल्यक्रिया गर्दा आउने शुल्क, औषधिहरूका साथै चश्माको बिक्रीबाट आउने आम्दानी नै हाम्रो स्रोत हो । त्यसैबाट सञ्चालन गरिरहेका छौं । तर सरकारले हामीलाई अहिलेसम्म सहयोग गरेको छैन ।
अस्पतालमा जनशक्ति पर्याप्त छ ?
- हामीसँग पर्याप्त जनशक्ति छैन । बिरामीहरूको चाप दिन प्रतिदिन बढ्दो छ । कामको चाप हेर्ने हो भने अहिले हामीसँग भएको जनशक्तिले धान्न सकिने अवस्था छैन । तर यति हुँदाहुँदै पनि हामीसँग जनशक्ति थप्नका लागि स्रोत छैन । त्यसकारण जनशक्ति कम हुँदाहुँदै पनि हामीले थप गर्न सकेका छैनौं ।
सरकारी निकायबाट कत्तिको सहयोग पाउनुभएको छ ?
- सरकारी निकायबाट एक–दुई पल्ट पटके सहयोगबाहेक पाएका छैनौं । जिल्लामा रहेका स्थानीय निकायहरूदेखि केन्द्रसम्म पनि पटक–पटक पहल गरेका छौं तर कुनै ठोस सहयोग सरकारले गरेको छैन । यसले सरकारको बेवास्ता प्रष्ट हुन्छ ।
सरकारसँग कस्तो अपेक्षा राख्नुभएको छ ?
- सरकारले आँखाको समस्यालाई पनि प्राथमिकतामा राखिदिएको भए हुन्थ्यो । आँखामा हुने समस्याले मान्छेलाई संसार नै देख्न नसक्ने बनाइदिन सक्छ । त्यसैले सरकारले कम्तीमा पनि यसका क्षेत्रमा काम गर्ने व्यक्ति र संस्थाहरूलाई प्रोत्साहन गर्न जरुरी छ । वास्तवमा यस्ता अस्पताल सञ्चालनको जिम्मेवारी सरकारको नै हो । तर सरकारले नगरिरहेको समयमा अन्य सामाजिक संघ–संस्थाबाट हुँदा पनि सरकारले उचित मूल्याङ्कन गर्न नसक्नु विडम्बना हो । यसरी संघ–संस्थाहरूमार्फत् सञ्चालन भएका अस्पतालहरूलाई पनि सरकारले सहयोग गर्न जरुरी छ ।
सम्पूर्ण सुर्खेतवासीहरूलाई के भन्न चाहनुहुन्छ ?
- सबैभन्दा पहिला त आँखा एकदमै संवेदनशील अङ्ग हो । यसको ख्याल गरिएन भने ज्योति नै गुमाउनुपर्ने अवस्था पनि आउनसक्छ । कुनै समस्या देखिएमा घरमा बस्न हुँदैन । सानो चोटपटक लाग्यो भन्दैमा बेवास्ता गर्दा त्यसले ठूलो रूप लिनसक्छ त्यसैले समयमै अस्पतालमा पुगेर जचाउन र औषधि गर्न अनुरोध गर्दछु । यो आँखा अस्पताल भनेको जनताको अस्पताल हो । जनता आफैले स्थापना गरेको अस्पताल भएकाले यसलाई टिकाईराख्न सबै नागरिकको उत्तिकै महŒवपूर्ण भूमिका रहन्छ । यसका लागि आँखामा समस्या देखिएमा अस्पतालमा आएर उपचार गरेर सहयोग गर्न अनुरोध गर्दछु । त्यसबाहेक अस्पताललाई थप सुविधा सम्पन्न बनाउनका लागि आफ्नो स्वेच्छाले सहयोग गर्न सक्नुहुन्छ भने त्यो पनि गर्न सक्नुहुन्छ ।
साझा बिसौनी संवाददाता ।