हाँस्यव्यङ्ग्य

बटचिफ्ला

 

 

शीर्षक हेर्टी कि बटचिफ्ला शव्दके अर्थ त अनुमान कै स्याकल हुइबी । यकर शाब्दिक अर्थ बट्वोइना सिपार, बहुत रसगर बात बट्वोइना कला विशेष, जसिक फेन आफन ओहर मोखलेना बातक सिपार, वास्तविक बातम बढाचढाख व्यख्या कर्ना आदि अर्थ लागट । खासम बटचिफ्ला विशेषण शव्द हो । बटचिफ्ला पुलिङ्गी शव्द हो कलसे बटचिफ्ली स्त्रीलिङ्गी शव्द हो । गाउँघरम बहुत गफी महिला ओ पुरुषह टिबोली मर्टी बटचिफ्ली ओ बटचिफ्ला फे कठ । यकर लाक्षणिक या व्यङ्ग्यार्थ भिन्न मेरिक अर्थ लागट । कामधन्दा निकर्ना गफम भुलादेना अवसरवादी लिस्टारचिक्टार तेल घससक बटुइया मनैन बटचिफ्लार कैजाइट ।

बट्चिफ्लार शव्द केराइबेर जन्नी मनैनके बारेम कुछ कहनास मन लागल । पुरान एकठो कहाइ बा । जन्निनके गटैया निरठिन् । ओहमारसे हुकनक मनम एकठो बात फे ढर निसेक्ठ कति । यकर अर्थ अन्यथा जिन लगैबी । इ बात अप्नेक असक मै फे गाउँघरम सुन्लक हो । मै कक्षा पाँचम पह्रबेरिक घटना याद आइल । शहरपुर गाउँम ढिकपुरान घरक माइक नाउँ बटचिफ्ली ढैदेल रलहिस् । काखर बटचिफ्ली कठिस् कलक त गाउँ भरिक मनैनके बात ओकर बात ओकरठे बटोइना कर काहु । किउ किउ त बि.बि.सी काकी, बटचिफ्ली बहोर्या, बटकही भौजीके संज्ञा देल रलहिस् काहु । मै छोटम शहरपुर गाउँम गिल रनहु । ढिकपुरान घर कुन हुइन कैक पुछ्नु त घटोरेन् खुसफुसैटी रलह तब्बेहे एकठो जन्नी ब्वालल् बटचिफ्लान घरक हुइन रि बहोर्या कति जनैली । हेरी पाठकवृन्द ! ढिकपुरान कना घरक जो नाउँ हो, बटचिफ्लार हुइलक कारण घरक नाउँ बडल्गिलिन् ।

म्वारसँग पर्हना गाउँक चार पाँचठो संघरेन रलह । ऊ मध्ये एकठो संघर्या पर्हनाम महा आल्सी रह । वर्षक फेल हुइना । ओकर नाउँ टुकाराम रहिस् । ओकर बाबक नाउँ फुकराम रहिस् । दान्चे बात फे जोहरतोहर फुक्ढर्ना । मनम बात ढर निसेक्ना अर्थात बातक सिपार रह । ओकर वास्तविक नाउँ बुझीराम रलहिस् तर ऊ बहुत गफाडी ओ बटचिफ्लार हुइलक कारण फुकराम कहिस् । छावक परीक्षाके रिजल्ट अइनासे आघ फुकराम पैलेहे हेडमस्टर्वाहे भ्याट कर चल्जाए । बस, का लेबो बटचिफ्लार फुकारामके बात सुन्ख हो या घुसपानीक कारण उ त पत्ता निचलल तर टुकाराम फटाकसे दुसर किलासम । अस्टे क्रम चल्टी गिल । कक्षा आठम पुग्ली त जिल्ला स्तरीय परीक्षा हुइल । ऊ व्यालाम साठी जन विद्यार्थी मध्ये हम्र जम्म दश जनकेल पास हुइली । बाँकि फुकरामके छावा टुकाराम लगायत सबका सब फेल हुइल । आठ किलासठेसे कब्भु उपर चिउह्र निस्याकल टुकाराम बोप्रा आजकाल सायद खाडी मुलुक ओहर बा कि का ? हेरी पाठकवृन्द ! कभुकाल बटचिफ्लार बानीले भारी घाटा पुगाइट । मिहिनेत कर्बी त ना बटचिफ्ला बन परी ना त हात ज्वार परी ।

इ उप्रक प्रसङ्गसे फरक मेरिक घटना सुनैनास् मन लागल, पाठकवृन्द ! राजनीतिक क्षेत्रम त बटचिफ्ला ओ बटचिफ्लीनके प्रगति हुइल बाटिन् । इ क्षेत्रम जुन कार्यकर्ता बटचिफ्लार बा जानलेउ ओकर झट्टहे प्रगति हुइना निश्चित बा । हमार गाउँम एकठो सिखाराम कना मनैया बा । नाउँ सिखाराम बातम त झन मिठाराम जानलेऊ । गाउँम चाहे जौन पाटीक नेता आइट ओकर लाग कुछ फरक निपर्ठिस् । ओहमार त वाकर नाउ सिखाराम हुइलक हुइस् । गाउँक स्वाझ मनैन आफन ओहर मोखलेहट अनि राजनितिक नेतन त लसरफसर पर्ना ओ अवसर लेना आघ ओह बा । आफन दुदुठो छावन सरकारी कोटाम विदेश अध्ययन कर पठैल बा । अप्न त आजकाल मन्त्रीक पि.ए. बनल बा कति । म्वार विचारम दुई सय पचहत्तर सांसद, पाँच सय पचास प्रदेश सांसद, सात सय त्रिपन्न नगर ओ गाउँपालिकाके मेयर उपमेयर सबका सब बटचिफ्ला बटचिफ्ली हुइट । चुनावके व्यालाम बटचिफ्लार बात बटोइना पाछ घुम्ख निअइना । जनतन विभिन्न मिठमिठ आश्वासन बाट्ख भुलैटी राज्यक ढुकुटीम रमैटी बाट । काम करक छोड्ख ठाउँठाउँम भाषण कर्ना मन्त्री त झन बटचिफ्लार हुइल बाट ।

पाठकवृन्द ! बटचिफ्ला मनैनके बात मिठ पाद मिठ कठ इ बात साँच्चुक हो, कनासक लागट । हमार बुबा पैल्ह खुब कह – घोकन्त विद्या धावन्त खेती इ बात मही सान्दर्भिक लागल । जे ढाइट ओह पाइट कहसक हमार गाउँक एकठो चतुर्या पण्डित रह । चतुर फे महा चतुर हेरी, जब एकताल बत्वाइल कलसे जसिन मै हु कना मनैन फे आफन पक्षम मोखलेना । ओकर घर वीरेन्द्रनगरम रलहिस, तर गाउँ छोटमोट देखावटी चाय (चाहा) पसल खोल्ल रह । गाउँक मनैन चिया खुवैना ओ भारतके दिल्ली नेटवर्किङ्क विजनेसम सदस्या बनैना एजेन्ट बनल रह काहु । इसिलिए गाउँक मनैन सजिलसे फसैना काइदा रलहिस् । ओठेक रानपासके थारु पाहारी गाउँम खुबसे धाए । पचास हजार तलब मिलट कैक युवा लर्कन, जन्नी मनैन समेत भारतके दिल्ली पुगैना रलक । एक जहन बराबर लैगैलक करिब चालिस हजार कमिसन खाइ पल्कल रह काहु । चतुर्या साइकिलम नेङ्ना मनै काजे महिना दिनम बाइक फेर फेर न्याङ्गत, रातारात तिन चार टल्हाके घर कसिक उठल कलक त चालामाला पाछसे पत्ता चलल जब पत्रपत्रिकाम भारतीय नेटवर्किङ्क बिजनेसका दलालहरु नेपालमा, हजारौ नेपालीको रकम लुटियो…. कना समाचार आइल ओठेसे चतुर्या काहाँ बा कना कुछ पत्ता निहो । हेरी पाठकवृन्द ! बटचिफ्ला मनैनके काइदा, दुनियक लर्का मुओ बाँचो, चल भाइ पैसा साचो कहसक आफन सन्तानके लाग दरगर्ख कमाख फह्रार ।

इ विषयम व्यापारिनके कहानी फे सान्दर्भिक हुइनास लागल । जुन व्यापारी बटचिफ्लार बा, ओकर पसल ओहर ग्राहक फे ज्यादा जिठ । खास कैक असिन व्यबहार फुटपाटम व्यापार कर्ना बेपारिनम बढी लागु हुइट । हुइना त नेपालम मनपर्दी म्वाल लेना एकसे एक व्यापारी प्रतिस्पर्धाम बाट । नक्कली समानह सक्कली कना बटचिफ्लार साहुजीक आघ मै हु कना मनै फे लम्पसार हुइलक कैयौ उदाहरण बा । एक ताल मै काठमाण्डुम आफन व्यक्तिगत कामक सिलसिलाम गिल रनहु । काठमण्डु गिलम लर्कन ओ जन्निक लाग एकएक जोर लुगा लेहक लाग भृकुटिमण्डप छिर्नु । भित्तर झकिझकाउ दुकान रह । लुगक म्वाल का मोलकार पैल्ल रनहु ओठेक साउजिन त तानातान कर लग्ल, हेरी । का कर्ना का निकर्ना म्वारसँग राउत फे रलह । ज्या त परि कैक एकठो साउजीसे मोलमोलाइ कर्ली । मंसिरके महिना रह । ज्याकेट मोलकर्नु अठार सय कहल । राउतसे बार्गेनिङ्ग कर्ति म्वाल घटाइ कलि त लस्गर मिठ बात बटोइटी लाने भए एक हजारमा दिन्छु कहल । एकचोट्टे आठ सय घटल कैख फटाक रुप्या गन्धर्नु । और लर्कापर्कन लाग फे किन्गिल । पाछ साला अइल । कत्राम किन्लो कैक पुछ्ल । म्वाल सुनैली त कल इ ज्याकेट त पाँच छ सयम आजाइत । मै टप्कि भक्खर किन्नु, कल । ऊ ज्याकेट घल्लक एक महिना पुग निपाइल हुई सारा रङ उरगिलिस् । हेरी, बटचिफ्लार बेपारिनसे निसेक्जाई ।

और एकठो कहानी फे कनास लागल, हेरी पाठकवृन्द ! म्वारठे विभिन्न जिल्लामसे निक्रल प्राय थारु भाषक पत्रपत्रिका, किताब आइट । मै विभिन्न थारु कार्यक्रम सहभागी हुइठु ओ लौव लौव किताप, पत्रिकाके लौव अङ्क किनक लाग आग्रह कर्ठु । बहुत जहन कन्भिस् कैक बिक्री फे कर्ठु । एक दिन नयाँगाउम थारु कार्यक्रम रह । ओह व्याला मै थारु भाषक बिहान पत्रिका का निकर्ल रहु, पाछसे एकठो मनैया कैदारल– ‘ओहेरो रै लौवस्तक बटचिफ्ला लेखक किताप व्याच आरहल । भागो रै आब जबरजस्ती भिराइ ।’ हत्तेरिका आब करट करट इह लेखकह फेन बटचिफ्लाके दर्जा भेटालेहल । असिन त हमार समाजक मनै बट । झन ज्ञानगुनके पत्रिका उपलव्ध करैबो, ओह मनै असिन व्यबहार कर्ठ । आपन भाषा साहित्यक महत्व निबुझ्ना, आफन भाषा साहित्य संस्कृतिह मैया निकर्ना, भट्टी पसलम हजारौँ उरैना असिन लोगन धिक्कार बा ।

उप्रक प्रसङ्ग बाहेक बटचिफ्ला बटचिफ्लिन् सङ्ख्या चारुओर बट । राज्यक हर निकायक कर्मचारी, प्रहरी प्रशासन, सरकार चलुइया मन्त्रीठेसे गाडी चलुइया डाइबर सम बटचिफ्लाके सञ्जाल फैलल बा ।

अस्तु ।

प्रकाशित मितिः   १२ बैशाख २०८१, बुधबार ०५:०६